Artikel: arbeidsdeskundig onderzoek beperkt de gevolgen van nachtarbeid
Bioritme
Het is een misvatting dat ’s nachts werken makkelijker gaat wanneer je meer diensten achter elkaar draait. Ons lichaam is simpel weg niet gemaakt voor deze belasting. Onze biologische klok schrijft ons overdag activiteit en ’s nachts rust voor. Wie dat regelmatig omdraait loopt een groot risico op het ontwikkelen van lichamelijk en/of psychische klachten. Ook neemt de kans op fouten en (bedrijfs)ongevallen toe.
De gevolgen ’s nachts werken
’s nachts zijn onze oog- hand coördinatie en onze reactiesnelheid veel minder dan overdag. Diverse testen in tij- en vliegsimulatoren hebben dat aangewezen. Uit de vele overige studies naar de indirecte gevolgen van nachtwerk is de volgende (nog steeds groeiende) lijst gekomen: darmklachten, overgewicht, diabetes type 2, toenemende kans op hart- en vaatziekten, depressiviteit en de zogenaamde ‘nachtdienstdementie’. Ook lopen mensen die ’s nachts werken een fors grotere kans op het krijgen van een ongeluk, tijdens het werk of het reizen tussen huis en werk. Er zijn zelfs studies die het draaien van nachtdiensten in verband brengen met een verhoogde kans op kanker. Borstkanker bij vrouwen en prostaat- en darmkanker bij mannen.
Beperken van de schade
In veel beroepen is het draaien van nachtdiensten nu eenmaal noodzakelijk. Er zijn ook mensen die er zelfs bewust voor kiezen nachtdiensten te draaien. Noodzaak of keuze, gezond is anders. Zowel werkgevers als werknemers kunnen wel degelijk een aantal interventies toepassen die de schade aantoonbaar minder doet worden en de prestaties van mensen in de nachtdienst kan doen verbeteren.
Voeding
Onze biologische klok zorgt ervoor dat ’s nachts onze spijsvertering minder actief is. Je bent gedurende de nacht dus minder in staat voedsel te verteren. Klachten van het spijsverteringsstelsel staan dan ook op nummer één op de lijst van klachten ten gevolge van nachtarbeid. Moet je ’s nachts werken dan is het raadzaam om vast te blijven houden aan drie maaltijden per dag. Uiteraard neem je deze op andere tijdstippen dan wanneer je overdag zou werken en ’s nachts zou slapen. De eerste twee maaltijden zouden eitwitrijk en koolhydraatarm moeten zijn. De derde maaltijd juist het tegenovergestelde; koolhydraatrijk en eiwitarm.
Licht
Door middel van lichttherapie kan de biologische klok van mensen die ’s nachts werken met maximaal 1,5 uur worden verschoven. Het effect hiervan is dat vermoeidheid tijdens de nachtdienst pas later komt. Ook de duur en de kwaliteit van de dagslaap (je herstelperiode) neemt toe door het gebruik van lichttherapie. Voor maximaal effect moeten werknemers tijdens een nachtdienst 3 maal een kwartiertje voor een lichttherapielamp gaan zitten. Gedurende dit kwartier kunnen ze computerwerk of andere administratieve handelingen verrichten.
Roosteren
Beoordeel de roosters een kritisch. Middels speciaal Arbeidsdeskundig Onderzoek wordt, tijdens de nachtdienst en gedurende 3 maanden, de fitheid van de medewerkers in kaart gebracht. Wanneer je weet wanneer mensen op hun best en op hun slechts zijn, kun je dat meenemen in het opzetten van de roosters. Als organisatie kun je zo het vermoeidheidsrisico en de risico’s op ongevallen veel beter spreiden.
- “Fijn om je verhaal echt te kunnen vertellen en te voelen dat ik dit ook mag en kan doen” – Coöperatieve Huisartsenposten Regio Arnhem
- “Al na het eerste gesprek werden dingen in werking gezet. Ik moest wel even slikken, had erop gerekend dat ik wel even thuis zou zitten. Uiteindelijk heel fijn dat het zo is gegaan.”
- “Als leidinggevende weet ik soms echt niet meer wat ik nog kan doen. Fijn om dan Zo’e te kunnen bellen voor advies en hulp.” – Centrum voor Leven en Intuitie (Utrecht)
- “Als P&Oer ervaar ik de samenwerking met Zo’e als heel prettig. Ze weet waar ze het over heeft en staat mij bij met waardevolle adviezen en informatie.” – Amaris Zorggroep
- “Het verzuim binnen onze organisatie is met 2% gedaald. Dat had ik nooit voor mogelijk gehouden.” – Kinderdagverblijf
- “Na die aanrijding ging het zo slecht met me. Ik had niet gedacht dat ik ooit nog zou werken.” – Letselschade slachtoffer
- “Ik was nog helemaal niet toe aan werken, het idee alleen al. Door de begeleiding van Zo’e ging ik er toch weer open voor staan.” – Meiling Meesterschilders (Putten)
- “Eigenlijk was het aanpassen van de functie heel eenvoudig. Ik ben blij dat ik op deze manier mijn goede werknemer kan behouden. Al die kennis was anders verloren geweest.” – PepsiCo Nederland (Utrecht)
- “Een warme zakelijkheid, dat past goed” – Peregrinazione (Venray)
- “Best confronterend vond ik het. Zo’e vertelde dat ik zelf in actie moest komen om dit probleem op te lossen. Achteraf viel het reuze mee en ben ik blij dat het zo is gegaan.” – CHRA (Arnhem)
- “Zo’e schrijft hele goede arbeidsdeskundige rapporten; snel, duidelijk en praktisch.” UNICA Installatietechniek (Amsterdam)
- “Het is wel zo handig. Een telefoontje en alles wordt geregeld. Kan ik weer verder met de zaak.”