Artikel: arbeidsdeskundig onderzoek beperkt de gevolgen van nachtarbeid
Bioritme
Het is een misvatting dat ’s nachts werken makkelijker gaat wanneer je meer diensten achter elkaar draait. Ons lichaam is simpel weg niet gemaakt voor deze belasting. Onze biologische klok schrijft ons overdag activiteit en ’s nachts rust voor. Wie dat regelmatig omdraait loopt een groot risico op het ontwikkelen van lichamelijk en/of psychische klachten. Ook neemt de kans op fouten en (bedrijfs)ongevallen toe.
De gevolgen ’s nachts werken
’s nachts zijn onze oog- hand coördinatie en onze reactiesnelheid veel minder dan overdag. Diverse testen in tij- en vliegsimulatoren hebben dat aangewezen. Uit de vele overige studies naar de indirecte gevolgen van nachtwerk is de volgende (nog steeds groeiende) lijst gekomen: darmklachten, overgewicht, diabetes type 2, toenemende kans op hart- en vaatziekten, depressiviteit en de zogenaamde ‘nachtdienstdementie’. Ook lopen mensen die ’s nachts werken een fors grotere kans op het krijgen van een ongeluk, tijdens het werk of het reizen tussen huis en werk. Er zijn zelfs studies die het draaien van nachtdiensten in verband brengen met een verhoogde kans op kanker. Borstkanker bij vrouwen en prostaat- en darmkanker bij mannen.
Beperken van de schade
In veel beroepen is het draaien van nachtdiensten nu eenmaal noodzakelijk. Er zijn ook mensen die er zelfs bewust voor kiezen nachtdiensten te draaien. Noodzaak of keuze, gezond is anders. Zowel werkgevers als werknemers kunnen wel degelijk een aantal interventies toepassen die de schade aantoonbaar minder doet worden en de prestaties van mensen in de nachtdienst kan doen verbeteren.
Voeding
Onze biologische klok zorgt ervoor dat ’s nachts onze spijsvertering minder actief is. Je bent gedurende de nacht dus minder in staat voedsel te verteren. Klachten van het spijsverteringsstelsel staan dan ook op nummer één op de lijst van klachten ten gevolge van nachtarbeid. Moet je ’s nachts werken dan is het raadzaam om vast te blijven houden aan drie maaltijden per dag. Uiteraard neem je deze op andere tijdstippen dan wanneer je overdag zou werken en ’s nachts zou slapen. De eerste twee maaltijden zouden eitwitrijk en koolhydraatarm moeten zijn. De derde maaltijd juist het tegenovergestelde; koolhydraatrijk en eiwitarm.
Licht
Door middel van lichttherapie kan de biologische klok van mensen die ’s nachts werken met maximaal 1,5 uur worden verschoven. Het effect hiervan is dat vermoeidheid tijdens de nachtdienst pas later komt. Ook de duur en de kwaliteit van de dagslaap (je herstelperiode) neemt toe door het gebruik van lichttherapie. Voor maximaal effect moeten werknemers tijdens een nachtdienst 3 maal een kwartiertje voor een lichttherapielamp gaan zitten. Gedurende dit kwartier kunnen ze computerwerk of andere administratieve handelingen verrichten.
Roosteren
Beoordeel de roosters een kritisch. Middels speciaal Arbeidsdeskundig Onderzoek wordt, tijdens de nachtdienst en gedurende 3 maanden, de fitheid van de medewerkers in kaart gebracht. Wanneer je weet wanneer mensen op hun best en op hun slechts zijn, kun je dat meenemen in het opzetten van de roosters. Als organisatie kun je zo het vermoeidheidsrisico en de risico’s op ongevallen veel beter spreiden.
- Artikel: Vertrouwen belangrijk voor succesvolle re-integratie
- Artikel: Hoeveel arbeidsgehandicapten heeft u in dienst?